Już czterolatek potrafi gromadzić coraz więcej doświadczeń ze świata matematyki. Umie prawidłowo wymienić dwa ,trzy, lub cztery liczebniki .To bardzo ważna umiejętność. Im częściej będziemy liczyć z dzieckiem tym szybciej nauczy się to robić poprawnie.
Pierwsza okazja może nadarzyć się w trakcie spaceru . Liczcie wszystkie napotkane schody. Kolekcjonujcie skarby ze spaceru. Policzcie patyczki ,kamyczki sprawdźcie ,których jest mniej ,których więcej a może tyle samo. Podczas ubierania policzcie guziki, dziurki w sweterku. W trakcie robienia porządków, liczcie misie, auta odkładając na półkę.
Potęga gier – gry mają wiele zalet .Uczą liczyć, strategicznie myśleć. W tym wieku ważniejsze jest jeszcze to ,że kształtują emocje dziecka a konkretnie hartują emocjonalnie .Kilkulatek raz wygrywa raz przegrywa i choć bardzo tego nie lubi ,to uczy się radzić sobie z porażką. Dlatego graj z dzieckiem jak najczęściej, ale bądź sprawiedliwy, niech nie wygrywa za każdym razem .
Rachowanie to umiejętność wiążąca się z umiejętnością liczenia. Dziecko liczy i ustala ile jest elementów. Potem uczy się dodawać i odejmować , rozdzielać po tyle samo. Liczcie klocki w trakcie zabawy , układajcie domino, bawcie się w zabawy paluszkowe. np.” Paluszkowe liczydła .pokaż dziecku karteczkę z jakąś liczbą poproś żeby pokazało tyle samo paluszków. Czterolatek poznaję matematykę wieloma zmysłami ,dlatego dawaj mu elementy do manipulacji .Nie zmuszaj by dodawało w pamięci. Ma policzyć kasztany ,fasolki, winogrona w trakcie jedzenia ,pomidorki .Można przeliczać wszystko co znajduje się w otoczeniu dziecka.
Myślenie przyczynowo-skutkowe – w praktyce łączy przyczynę ze skutkiem i pokazuje jakie czynności trzeba wykonać aby osiągnąć założony cel. Dziecko uczy się przez własne doświadczenia, dlatego organizuj jak najwięcej sytuacji w których skutek jasno wynika z przyczyny. Układajcie historyjki obrazkowe, zabawa -W co było dalej, różnego rodzaju eksperymenty w kuchni ,czy załóż hodowlę- „moja roślinka” W tym kontekście nie możemy pominąć kwestii wychowawczych ,ponieważ dzieci uczą się wiele o przyczynach i ich skutkach , kiedy obserwują postawę rodziców. Odkrywają że świat rzeczy jest stały a ludzi nieprzewidywalny. To dlatego po wielokroć sprawdza granice ,które wytyczają dorośli. Kolejną ważną rzeczą jest spójność rodziców w wyrażaniu poglądów w danej sprawie. Im większa spójność między rodzicami tym bardziej harmonijny rozwój i spokojniejsze i szczęśliwsze dziecko.
Klasyfikacja –czteroletnie dziecko umie już określić ,do kogo należą dane przedmioty i gdzie jest ich miejsce . Dzieci same nadają rzeczom sens i wartość i według własnych kryteriów je klasyfikują. My dorośli nie powinniśmy narzucać im swojego sposobu myślenia. Oczywiści zwracaj uwagę na zasady, pokazuj sens tego co robisz , tłumacz decyzje .Dzięki temu rozwija się jego myślenie. Tak to prawda klasyfikowanie wspiera myślenie. W miarę rozwoju zainteresowań rozszerzajcie zakres klasyfikowania obiektów , ich liczbę ,podsuwając pomysły na trudniejsze kryteria. Dziecko może posegregować skarpetki z prania ,porozkładać zakupy , pomóc opróżnić zmywarkę ,poukładać łyżki czy widelce.
Rytmy- umiejętność wychwytywania takich samych sekwencji pomaga w każdej dziedzinie naukowej i artystycznej- od matematyki po muzykę. Uczenie się polega na powtarzalności, Dlatego musimy tak ukierunkować mózg dziecka aby rozpoznawał powtarzalne schematy. Zaprezentuj dziecku ,jaki dźwięk wydaje makaron przechowywany w słoiku , ryż lub groch . Potrząsaj rytmicznie i niech maluch powtórzy usłyszany rytm. Pobawcie się w stempelkowe rytmy . Nawlekanie koralików w odpowiedniej sekwencji. Dla nieco starszych dzieci stworzenie wspólnie kalendarza upływ czasu to też rytm , nauka dni tygodnia, pór roku , kalendarz urodzin ,makaronowa biżuteria.
Orientacja w przestrzeni: W kształtowaniu orientacji przestrzennej nadal ogromną rolę odgrywa samoświadomość dziecka .Poczynając od tego jak wygląda, aż po to jak się nazywa gdzie mieszka. Dlatego wciąż podczas zabaw przekazujemy mu informacje o nim. Taka świadomość przyjdzie z czasem a wiedza o samym sobie ułoży się mimochodem. Czterolatek powoli uczy się poznawać świat z punktu widzenia drugiej osoby .Zaczyna dostrzegać ,że nie jest sam na świecie. Pamiętaj aby w trakcie zabaw nazywać kierunki i miejsca. Bardzo ważna jest auto prezentacja , nazywanie części ciała stojąc np. przed lustrem, zabawa w rożne śmieszne miny. Pięć , sześć lat to wiek ,w którym trzeba zadbać aby dziecko prawidłowo rozróżniało strony ciała. Ma to związek z nauką pisania i czytania w późniejszym okresie nauki , gdyż zaczynamy pisać czytać od lewej do prawej strony. Wykorzystuj zabawy terenowe podchody ,zabawy z mapą , czy dyktowany rysunek. Zabawy przed lustrem ,podnoszenie raz prawej ręki , raz lewej.
Miary – Twoje dziecko będzie sprawnie mierzyć linijką i metrówką i używać związanego z tym nazewnictwa gdy będzie w pierwszej ,drugiej klasie szkoły podstawowej .Już teraz jednak możesz mu pomóc rozwijać te kompetencje .Pomogą ci w tym odpowiednie zabawy. Kto jest wyższy – pomiar wzrostu, stopa za stopą- zabawa w odmierzanie odległości, kro za krokiem, Najkrótszy najdłuższy – porównywanie pasków różnej długości. Łokciowa miara – zmierzcie tą metodą długość stołu.
Geometria- Wyszukuj z dzieckiem piękno geometrycznego świata .Wystarczy otworzyć oczy i szukać geometrycznych motywów wokół nas. Geometria na spacerze – tropiciele figur, szukajcie znanych kształtów geometrycznych ukrytych w waszej bliskiej przestrzeni. Upieczcie geometryczne ciasteczka. Pokrojona pizza to również geometrie ukryta w trójkątach. Możecie ulepić bryły z piasku, makieta miast , mozaika geometryczna.
M.Jaworska , M Jędrzejewska ,K .Nawrocka-Skolimowska „Dziecinnie prosta matematyka „
Opracowała : Katarzyna Styś