PROGRAM AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
„KAŻDY ZUCH LUBI RUCH”
OPRACOWANIE : mgr Violetta Pawlik, mgr Iwona Mazur
SPIS TREŚCI
1. Wstęp
2. Cel główny i cele szczegółowe
3. Założenia programu
4. Treści edukacyjne. Potrzeba ruchu a rozwój fizyczny dziecka w wieku przedszkolnym
5. Metody, środki i formy realizacji programu
6. Propozycje zajęć zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych:
a) zestawy zabaw ruchowych z nietypowym przyborem
b) zestawy zabaw prowadzonych metodami twórczymi (Weronika Sherborne, R. Laban, metoda opowieści ruchowej)
c) zestaw zabaw relaksacyjnych i masażyków dla dzieci
7. Propozycje innych form aktywności ruchowych:
8. Inne formy zachęcania dzieci do zdrowego, aktywnego trybu życia:
9. Ewaluacja
10. Bibliografia
WSTĘP
Jedną z idei przewodnich wychowania przedszkolnego jest „troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną, zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych”.Wiek przedszkolny, to okres wzmożonego wzrostu organizmu dziecka. Ruch jest nieodzownym elementem poprawiania zdrowia, rozwijania sprawności, nabywania doświadczeń, kształtowania nawyków, postaw i umiejętności, rozwijania uczuć społecznych i smaku estetycznego. Jest on dla dziecka niezbędnym warunkiem rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego. Stanowi nieodłączną część jego życia, które w tym okresie charakteryzuje się dużą ruchliwością. Aktywność ruchowa pobudza i stymuluje dziecko w każdej sferze: fizycznej, społecznej, estetycznej, umysłowe i emocjonalnej oraz zapewnia jego optymalny rozwój i zdrowie. Podczas zajęć ruchowych gromadzi ono wrażenia i spostrzeżenia, wzbogaca swoje doświadczenia, wyobrażenia, pojęcia, kształci pamięć, uwagę i myślenie.
CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE
- Cele główne programu:
- wytworzenie u dzieci zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej;
- harmonijny rozwój fizyczny poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia ;
- podnoszenie wydolności organizmu;
- kształtowanie nawyku zdrowego trybu życia
- Cele szczegółowe programu:
Dziecko:
- jest sprawne ruchowo;
- chętnie uczestniczy w ćwiczeniach porannych i gimnastycznych, spacerach, wycieczkach, rajdach rowerowych, grach i zabawach ruchowych w przedszkolu;
- rozumie konieczność dbania o prawidłową postawę ciała;
- rozumie konieczność dbania o odpowiednie odżywianie;
- zna różne formy aktywnego wypoczynku;
- wie, czemu służą spacery i zabawy na świeżym powietrzu;
- poznaje zasady rywalizacji sportowej;
- starannie i prawidłowo wykonuje ćwiczenia;
- poznaje możliwości swojego ciała;
- dziecko słucha poleceń nauczyciela i właściwie reaguje;
- współdziała w grupie lub zespole podczas różnorodnej aktywności ruchowej.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Ponieważ przedszkole jest dla wielu dzieci głównym miejscem, gdzie mogą zaspokoić potrzeby ruchu w sposób korzystny dla rozwoju psychoruchowego a także zdobyć wiadomości na temat zdrowego odżywiania i wyrobić sobie odpowiednio dobre nawyki żywieniowe, postanowiłyśmy przygotować program „Każdy zuch lubi ruch” . Niniejszy program został opracowany do realizacji w nauczaniu przedszkolnym wśród dzieci 3-4-5-6-letnich Publicznego Przedszkola nr 51 „Kolorowy początek” we Wrocławiu. Został on przygotowany zgodnie z „Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych opublikowaną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dn.6 stycznia 2009r. (Dz. U. Nr 4,poz18)”
Proponowany program zawiera propozycje do podejmowania różnych form aktywności ruchowej. Począwszy od ćwiczeń i zabaw zmierzających do poznania samego siebie, poprzez ćwiczenia ogólnorozwojowe , gry zespołowe, olimpiady, zabawy i gry terenowe a także różne formy relaksacji które można wykorzystać w codziennej pracy w przedszkolu. Prawidłowo kreowana aktywność fizyczna powinna być dostosowana do możliwości i potrzeb dziecka, a wymagania uzależnione od zdolności ruchowych, umiejętności, inwencji twórczej i poziomu rozwoju osobowości, aby w przypadku nieudanych prób nie zniechęcać dziecka do dalszych działań. Program daje możliwość doboru ćwiczeń i zabaw jak również stopniowania trudności proponowanych zadań, co będzie gwarancją świetnej zabawy i wszechstronnego rozwoju. Zaletą programu jest posegregowanie i przygotowanie obszernego zestawu zabaw i ćwiczeń takich metod jak : gimnastyka twórcza R. Labana, metoda ruchu rozwijających W.Sherborne oraz masażyków dla dzieci, opowiadań relaksacyjnych a także zestawu ćwiczeń i zabaw z nietypowymi przyborami. Zaproponowałyśmy również przykłady aktywności ruchowej, które można zrealizować z całą społecznością przedszkolną (dzieci, nauczyciele, rodzice).
Poprzez prowadzenie ciekawych i urozmaiconych zabaw , ćwiczeń gimnastycznych, wprowadzanie alternatywnych form aktywności fizycznej, powoli ale systematycznie chcemy wprowadzać dzieci w nieskończony skarbiec ruchów. Mamy nadzieję, że program „Każdy zuch lubi ruch” na stałe zagości w naszym przedszkolu i będzie służył nauczycielom w codziennej pracy.
TREŚCI EDUKACYJNE
Potrzeba ruchu a rozwój fizyczny dziecka w wieku przedszkolnym
Wiek przedszkolny to bardzo ważny okres w życiu dziecka. Kształtuje się tu jego osobowość, pojawiają się pierwsze doświadczenia, następują duże procesy rozwojowe (rozwój fizyczny, umysłowy, emocjonalno – społeczny). Aktywność ruchowa jest najważniejszym stymulatorem biologicznym wpływającym na ogólny rozwój dziecka. Pamiętać należy, że rozwój sprawności ruchowej odbywa się w dwóch głównych kierunkach:
I – wzdłuż ciała tzn. od głowy do stóp,
II – od bliższego do dalszego tzn. od osi centralnej do zewnątrz.
Niezależnie od różnic indywidualnych w tempie rozwoju, kierunek rozwoju jest zawsze ten sam oznacza to, że aby uzyskać dobrą sprawność w zakresie precyzji ruchów dłoni i palców trzeba najpierw zadbać o dobrą sprawność i koordynację dużych ruchów u rąk. Rozwój sprawności motorycznej dziecka odbywa się w sposób ciągły i postępujący. Zmiany jakościowe tego rozwoju zależą od środowiska wychowawczego. Jeżeli środowisko,
w którym żyje dziecko jest ubogie w bodźce i brakuje w nim osób, które będą wspierały jego rozwój, doskonalenie sprawności przebiega metodą prób i błędów. Taka sytuacja często prowadzi do ukształtowania się nieprawidłowych nawyków ruchowych.
Dzieci w wieku przedszkolnym chętnie powtarzają czynności, cieszą się, gdy udaje im się osiągnąć coraz lepszą sprawność ćwiczonych umiejętności. Każdy ruch wykonywany przez człowieka jest związany z pobudzeniem i hamowaniem odpowiednich struktur w korze mózgowej. Ze względu na niedojrzałą strukturę układu nerwowego dziecka w wieku przedszkolnym procesy pobudzenia są mocne i mają tendencję do uogólnienia, natomiast procesy hamowania nie spełniają jeszcze prawidłowo swojej roli. W związku z tym dziecko reaguje “całą osobą”, ma trudności z utrzymaniem koncentracji i selekcją bodźców. Ten stan jest prawidłowością rozwojową, budzić niepokój może utrzymywanie się go po 6 roku życia. Dzięki aktywności ruchowej doskonalą się zmysły, sfera odbioru bodźców oraz funkcje poznawcze dziecka. Wykonywane ruchy zostają zapamiętane i ulegają powolnej automatyzacji. Im częściej wykonywany jest dany rodzaj ruchu, tym szybciej utrwalany jest jego wzorzec. Niedobór ruchu (hipokinezja) może być przyczyną zaburzeń równowagi wewnętrznej w organizmie dziecka. Skutkiem niedoboru ruchu mogą być nieadekwatne zachowania, napięcia emocjonalne, zmiany nastroju itp.
Aktywność ruchowa dziecka w wieku przedszkolnym powinna trwać ok. 6 godzin dziennie. Należy pamiętać o tej prawidłowości i dbać o zaspokajanie potrzeb dziecka w tym obszarze. Zadaniem nauczyciela jest zachęcanie rodziców do spacerów z dziećmi oraz umożliwiania dzieciom zabaw ruchowych na świeżym powietrzu i w domu. Zabawy na świeżym powietrzu sprzyjają nie tylko rozwojowi ruchowemu, ale przy okazji służą uodparnianiu na choroby. Dziecko powinno zażywać kąpieli powietrznych niezależnie od pory roku w i każdą pogodę. W wyniku tego rodzaju działań będzie właściwie zahartowane. Maluch powinien przyzwyczajać się do zmieniającej się temperatury. W ten sposób jego odporność będzie znacznie lepsza.
Dzieci trzyletnie
Dzieci trzyletnie dość dobrze opanowały już różnorodne umiejętności ruchowe: pewnie chodzą, biegają, chwilę stoją na jednej nodze, wdrapują się na różne sprzęty, schodzą z nich. Jednakże sposób wykonywania tychże ruchów sprawia im jeszcze wiele trudności: ruchy są nieskoordynowane, powolne i niezręczne. Charakteryzuje je tzw. rozrzutność ruchowa, wynikająca z przewagi procesów pobudzania nad procesami hamowania wewnętrznego. Uwaga ruchowa trzylatków jest niepodzielna i krótkotrwała. Mięśnie ich są słabe, a więzadła stawowe rozciągliwe, co powoduje duże zmęczenie i niską precyzję ruchów. Najlepiej w tym wieku funkcjonują duże grupy mięśniowe m.in. mięśnie barków i ramion, słabo wykształcone są natomiast mięśnie dłoni i palców. W związku z tym typowa w tym wieku jest niezręczność manualna i powolność ruchowa. Dziecko 3 – letnie nie jest w stanie wykonać skomplikowanych czynności, łączących kilka podstawowych form ruchu, dlatego też dla tej grupy wiekowej zasadniczą wartość w rozwijaniu motoryki będą miały zabawy.
Dzieci czteroletnie
Dziecko czteroletnie w porównaniu z dzieckiem trzyletnim jest bardziej sprawne. Czwarty rok życia to czas znaczących zmian fizycznych w organizmie dziecka. Wydłużają się kończyny, wzmocnieniu ulegają mięśnie i stawy. Dojrzewa i doskonali swoją sprawność układ nerwowy. W zakresie ruchu doskonaleniu ulega koordynacja, poprawia się równowaga. Wydłużają się kroki dziecko coraz sprawniej biega i skacze. Dzieci czteroletnie nie potrafią na ogół łączyć dwóch różnych czynności ruchowych ze względu na utrzymującą się w tym okresie życia dominację procesów pobudzenia nad procesami hamowania w układzie nerwowym. Czterolatki potrafią reagować na komendy i sygnały, dłużej skupiają uwagę, są zwinniejsze i zręczniejsze, poruszają się pewniej i swobodniej. Wiele dzieci opanowuje już umiejętność chwytania.
Dzieci pięcioletnie
Zgodnie z tendencją rozwojową wiek przypadający na trzeci rok pobytu w przedszkolu jest okresem dalszego doskonalenia sprawności i precyzji ruchu. Jest to tzw. „złoty okres motoryczności”. Występujące w tym wieku zmiany mają charakter skoku rozwojowego. Obserwujemy najszybszy rozwój motoryczny wraz ze znaczną poprawą koordynacji ruchów. Dzieciom przybywa siły, wzrasta szybkość, zręczność, wytrzymałość. Swobodniej biegają, wydłuża im się krok, sprawność chodzenia po płaszczyźnie i po schodach jest wysoka, swobodnie podskakują, kopią, rzucają i łapią piłkę, doskonalą się umiejętności wymagające utrzymania równowagi. Pięciolatki dzięki procesom dojrzewania układu nerwowego opanowują już sprawności wymagające łączenia kilku czynności np. bieg i rzucanie piłki do celu. Ważnym przejawem dojrzałości i wzrostu zaawansowania sprawności ruchowej jest przewidywanie. Uwidacznia się ono w odpowiednim przygotowaniu ciała do wykonania zaplanowanej przez dziecko czynności. Ta antycypacja ruchowa kształtuje się w wyniku wielokrotnych doświadczeń ruchowych. Jednocześnie uwidacznia się zróżnicowanie pod względem rozwoju motorycznego – są dzieci wyprzedzające podany schemat, jak też dzieci nie nadążające za nim. Pięciolatków emocjonują nowe i trudne działania. Zadania zbyt łatwe mogą być przez nie lekceważone. Obok usprawnienia motorycznego ćwiczenia ruchowe pomagają rozwijać u dziecka takie cechy jak: samodzielność, odwaga, wytrwałość, gotowość do współpracy, gotowość do pomagania innym, umiejętność radzenia sobie z porażką.
Dzieci sześcioletnie
Dzieci sześcioletnie nie tylko poszerzają zakres ruchów, ale wszystkie czynności wykonują coraz sprawniej i szybciej, z większą precyzją, ruchy stają się coraz bardziej harmonijne i swobodne.. Wiek ten jest okresem równowagi przedszkolnej i nazwany jest „złotym wiekiem przedszkolnym”. Szczególnie widoczne zmiany w motoryczności dziecka występują w tym okresie w rozwoju ruchów lokomocyjnych, w rzutach, w chwytach, skokach i wspinaniu. U 6-latków rozwija się technika biegania (koordynacja kończyn górnych i dolnych). Rozwijają się ruchy podstawowe, których przejawem jest umiejętność utrzymywania ciała w równowadze (stanie na jednej nodze, na całej stopie lub na palcach) nawet bez kontroli wzroku. Sześciolatki potrafią płynnie wykonać kombinację ruchów, można od nich egzekwować ćwiczenia trudniejsze, wymagające większego wysiłku. Potrafią opanować większość złożonych ćwiczeń na przyrządach oraz ćwiczeń wymagających znacznego poczucia rytmu. Dzieci w tym wieku ekscytują i angażują zadania i ćwiczenia nowe i trudne Dziecko w wieku przedszkolnym jest gotowe do opanowania wielu coraz bardziej złożonych czynności ruchowych np. wspinanie się, rzucanie, kopanie i łapanie piłki, chodzenie po równoważni, jazda na wrotkach, pływanie itd. te umiejętności dzięki pamięci kinestetycznej zostaną zapamiętane na długie lata i będą stanowiły bazę dla prawidłowego funkcjonowania ruchowego człowieka. Dobry poziom sprawności ruchowej dziecka w wieku przedszkolnym ma duży wpływ na jego wszechstronny rozwój oraz pozycję zajmowaną w grupie.
METODY, ŚRODKI I FORMY REALIZACJI PROGRAMU
Metody prowadzenia ćwiczeń
Metody odtwórcze polegają na posługiwaniu się pokazem zademonstrowanym przez nauczyciela lub wybrane dziecko bądź na odwołaniu się do pamięci ćwiczącego, który wcześniej obserwował różne czynności ludzi, zwierząt, przedmiotów martwych(np. zabawek). Dziecko musi odwzorować ten ruch najlepiej jak potrafi.
Do metod odtwórczych należą:
Metoda zabawowo – naśladowcza.
Dziecko uczy się ilustrowania ruchem jakiejś treści. Ruchy dziecka nie muszą być dokładnym odtworzeniem zaobserwowanych czynności i zjawisk. Należy dać dzieciom dużo swobody, nie hamować ich inicjatywy i fantazji.
Metoda bezpośredniej celowości ruchu(zadaniowa)
Dziecko wykonuje ruchy proste, łatwe, zrozumiałe, nie wymagające długich wyjaśnień. Są to ruchy przemyślane i wymuszają na wykonawcy projektowy przebieg ruchu i efekt zadania.
Metoda ścisła
Metoda ta polega na ruchu odwzorowanym z pokazu lub wykonanym na podstawie słownego ujęcia ruchu. Ćwiczenia są wykonywane jednocześnie przez wszystkie dzieci na komendę lub w podanym rytmie. Stosując tą metodę nie ma wielkiej radości ani swobody ruchowego wyżycia się na zajęciach lecz ma duże znaczenie w kształtowaniu prawidłowej postawy podczas ćwiczeń kształtujących.
CHARAKTERYSTYKA METOD TWÓRCZYCH
W metodach twórczych odchodzi się od komend, stereotypowych kolumn ćwiczebnych,
a wprowadza się przyjemny nastrój sprzyjający twórczości, często stosuje się muzykę, przybory, przyrządy, pracę z partnerem i w grupie oraz różne formy aktywizacji ruchowej (pantomima, improwizacje ruchowe, inscenizacja, groteska, sceny dramatyczne, ćwiczenia muzyczno – ruchowe, itp.). Nauczyciel wymagający od swych wychowanków kreatywności, sam musi się wykazać tą cechą, tworząc coraz to nowe pomysły zadań ruchowych stosownych do właściwości wieku, warunków pracy i temperamentu swych podopiecznych oraz wykorzystując regionalne formy kultury muzyczno – ruchowej, zabaw, zwyczajów i obyczajów.
1) Metoda opowieści ruchowej
Metoda opowieści ruchowej polega na tym, że nauczyciel, poprzez odpowiedni dobór tematu wymyślonego przez siebie opowiadania, działa na wyobraźnię dziecka skłaniając je do odtwarzania ruchem treści opowiadania. Opowieść powinna być tak sformułowana, aby jej obraz ruchowy odpowiadał zasadzie wszechstronności, tj. aby angażując wyobraźnię dziecka usprawniał wszystkie główne grupy mięśniowe oraz narządy wewnętrzne (głównie układy krążenia i oddychania). Powinien tu występować ruch o różnym charakterze np. bieg, skoki, rzuty, czworakowanie, pełzanie, ciągnięcie, pchanie, noszenie itp. Metoda opowieści ruchowej sprzyja rozwojowi fantazji, która w życiu dziecka, odgrywa dominującą rolę; fantazja bowiem może pobudzać i utrzymać dziecko w ruchu, wywołać przeróżne obrazy. Metoda ta wymaga jednak od nauczyciela dobrego, starannego przygotowania i zrozumienia, że stosowane opowiadanie w czasie trwania zajęć jest tylko środkiem do odtworzenia przez dzieci poprawnego ruchu. Układ opowiadania zatem musi opierać się na zasadach wszechstronności ruchu, stopniowania wysiłku i zmienności pracy mięśniowej. Metoda ta najbardziej nadaje się do prowadzenia zajęć z młodszymi grupami dzieci.
2) Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana.
Twórcą tej metody jest R. Laban, a w Polsce spopularyzował ją W. Gniewkowski. Gimnastyka twórcza jest protestem przeciwko tradycyjnej gimnastyce uprawianej „na komendę”, w stereotypowej kolumnie ćwiczebnej. Metoda ta (nazwana także metodą improwizacji ruchowej) daje nauczycielowi dużą swobodę wyboru zadań ruchowych. W metodzie uwzględnia się łączenie ruchu z muzyką i rytmem, i dlatego często przy jej realizacji zadań wykorzystuje się instrumenty perkusyjne. Każdy ćwiczący wykonuje zadanie ruchowe na swój sposób i wobec tego pokaz wykonania jest zbędny. Należy tylko ćwiczącym wyjaśnić, co mają robić, natomiast sposób wykonania zależy od ich inwencji twórczej, pomysłowości fantazji oraz doświadczeń ruchowych. Metoda oparta jest na 16 tematach generalnych, jednak W. Gniewkowski proponuje stosować na zajęciach ruchowych tematy I – V.
I Temat: Wyczucie własnego ciała.
Przy realizacji tego tematu dzieci poznają w toku działania możliwości własnego ciała w zakresie obszerności ruchów jako instrumentu zdolnego do wykonywania ruchów we wszystkich stawach, ruchów precyzyjnych oraz ruchów obszernych. Dziecko manipuluje, bawi się własnymi rękami, nogami, palcami, wykonuje ruchy zlokalizowane w określonej części ciała w różnych pozycjach wyjściowych.
II Temat: Wyczucie przestrzeni.
Podstawowymi ćwiczeniami są tu ruchy ograniczone, skrępowane oraz szerokie i fantazyjne, ruchy penetrujące przestrzeń poprzez bieg, podskoki, skoki, obroty, itp. Ruch może odbywać się na poziomie niskim, średnim i wysokim.
III Temat: Wyczucie ciężaru ciała (siły).
Ruchy nawiązujące do tego tematu mają charakter wyrazisty, przejawiają się w mocnych chwytach, podnoszeniu, zginaniu. Ruchom silnym przeciwstawiamy ruchy lekkie, delikatne np.
– ruchy mocne, atletyczne, ciężkie, przygniatające swą siłą;
– ruchy żywe, wesołe, dynamiczne, energiczne;
– ruchy spokojne, delikatne, łagodne, kojące.
Realizując ten temat można wykonać bezpośrednio po sobie ruchy kontrastowe, w których napięcie przeplata się z rozluźnieniem, siła ze słabością, improwizacja ruchowa z muzyką, która nagle zmienia swój charakter.
IV Temat: Rozwijanie wyczucia płynności ruchów.
Ćwiczenia polegają na ruchach lokomocyjnych wykonywanych po bardzo różnych liniach. Mogą one być wykonywane w rytmie klaskania, uderzania w instrument perkusyjny lub z towarzyszeniem muzyki, nawet śpiewu. Dla urozmaicenia można robić przerwy w muzyce, co jest sygnałem do zatrzymania się i przyjęcia przez ćwiczących ciekawej postawy.
V Temat: Współdziałanie z partnerem lub z grupą.
Występujące w tym ćwiczeniu akcje ruchowe z partnerem lub w grupie wymagają podzielności uwagi, pilnego obserwowania partnera i jego naśladowanie. W pewnym sensie ograniczają swobodę własnego działania. Zadania ruchowe tej grupy kształtują szybki refleks oraz przez zespołowe działanie są ważnym aspektem wychowawczym w kształtowaniu uczuć społecznych, rozwijają cechy wychowania społecznego.
3) Metoda twórcza Karola Orffa.
Karol Orff wyszedł z założenia, iż kulturę fizyczną dziecka należy rozwijać w ścisłej korelacji z kulturą rytmiczno – muzyczną oraz z kulturą słowa. Dlatego nawiązuje on do tradycyjnych, nikających we współczesnych czasach form zabaw, ćwiczeń tańców, muzyki, porzekadeł, legend, baśni, poezji, itp. Te właśnie ginące formy ruchowo – muzyczno – słowne znalazły się u podstaw nowej metody, której głównym celem i zadaniem jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji twórczej. Zwłaszcza powiązanie muzyki z ruchem stanowi bardzo charakterystyczny rys metody. Szeroko rozbudowany repertuar ćwiczeń i zabaw daje możliwość rozwijania inwencji zarówno dzieciom wysoko uzdolnionym, jak i zaniedbywanym, które mają okazję wyrównać swe braki. Zarówno muzyka jak i ruch oraz żywe słowo przenikają się wzajemnie, przy czym w konkretnych ćwiczeniach dominuje zwykle jeden z wymienionych elementów, gdy inne spełniają rolę towarzyszącą lub podrzędną. Karol Orff proponował następujące formy ruchu:
– gimnastyka oparta na ruchu naturalnym, bez komenderowania;
– ćwiczenia „sensoryczne” z zamkniętymi oczami, wyostrzające zmysły i rozwijające wyobraźnię;
– zabawy rozwijające szybki refleks;
-ćwiczenia muzyczno ruchowe z wykorzystaniem instrumentów perkusyjnych, a także muzyki z płyt;
– tańce regionalne, towarzyskie, inscenizacja pieśni, bajek, poezji;
– pantomima o szerokiej tematyce i środkach wyrazu z użyciem przyborów lub bez przyborów;
– żywe słowo: układanki, wyliczanki, zagadki, wierszyki, echo, naśladowanie odgłosów zwierząt – wszystko to połączone z gestami, ruchem.
4) Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów.
Gimnastyka Kniessów bazuje na ruchu naturalnym, zrytmizowanym, ekspresyjnym. Zasadniczymi jej elementami są: ruch, muzyka, rytm, przybory. Przybory są w większości oryginalne: podwójny bijak, szarfa grzechotka, dzwoneczki, łuski orzechów kokosowych, itp. W tej metodzie nauczyciel może bardziej wyeksponować ruch twórczy, zadania otwarte, improwizację ruchową, współpracę z partnerem i z grupą.
5) Ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne.
Metoda tejże autorki prezentuje ruch rozwijający jako metodę, szczególnie przydatną w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, agresywnymi, lękliwymi oraz w przypadkach głębszych zaburzeń rozwojowych. Ideą metody jest posługiwanie się ruchem rozwijającym świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania w niej, a także umiejętność i potrzebę dzielenia jej z innymi ludźmi, prowadzącą do nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. Warunkiem dobrze prowadzonych zajęć jest zabawowa, radosna atmosfera, możliwość osiągania sukcesu w każdym ćwiczeniu i wspólna satysfakcja z pokonywania trudności.
Nauczyciel prowadzący zajęcia ruchowe może stosować następujące formy pracy z dziećmi:
– współzawodnictwo (zespołowa)
– praca w małych grupach.
-indywidualna
Środki dydaktyczne
- opowiadania, wierszyki
- przybory gimnastyczne ,przyrządy ogrodowe
- różnorodne rekwizyty
- magnetofon, komputer, płyty, odtwarzacz CD, USB
- Formy realizacji zadań
- Rodzinny festyn rekreacyjno- sportowy „Najpiękniejsze chwile z mamą i tatą”- zorganizowany z okazji Dnia Matki i Ojca, Dnia Dziecka
- Maraton Przedszkolaka,
- Bieg z przeszkodami,
- „ Jesteśmy aktywni” zawody sportowe
- Rajd rowerowy
- Akademia Małego Sportowca – poznajemy dyscypliny sportowe,
- „Dzień sportowca – dzień kibica
- „Tydzień sportu”
- Współpraca z SP-80 – Zajęcia ogólnorozwojowe
- Zawody między grupami – „Zabawy bieżne ,zabawy z piłkami”
- Poznajemy obiekty sportowe (Strzelnica, Lotnisko, Stadion Olimpijski)
- Wycieczki do labiryntu, parku
- Zajęcia z wolontariuszami z SP-80 (gry ruchowe)
- Inne formy zachęcania dzieci do zdrowego, aktywnego trybu życia:
- „Zdrowy brzuszek, zdrowy maluszek”- pokaz multimedialny
- „Otyłość a komputer, TV” – spotkanie z psychologiem
- „Aktywność fizyczna w książkach dla dzieci” – zajęcia w Bibliotece SP -80
- „Czuję się dobrze” – przegląd wierszy o tematyce związanej ze sportem, otyłością
- „Zdrowa rodzina”- konkurs plastyczny
- Festiwal piosenki sportowej
- „Chciałbym być….”- kukiełki przedstawiające sportowców
- „Tydzień bez zabawek” – „Fabryka sprzętu sportowego”
Ewaluacja
1.Testy sprawności ruchowej przeprowadzone na początku (wrzesień) i na końcu roku szkolnego (czerwiec).
- Ankieta skierowana do rodziców.
- Nauczyciel systematycznie badając rezultaty swoich działań, zawartych w niniejszym programie, dokonuje tego poprzez poznanie poziomu umiejętności dzieci z zakresu czynności ruchowych:
- obserwacje postaw i zachowań dzieci podczas zajęć ruchowych
- analiza osiągnięć dzieci
- konsultacje z nauczycielkami na temat realizowanych zabaw i gier ruchowych.
- Ocena realizacji programu „Każdy zuch lubi ruch” na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej.
- Do ewaluacji programu wykorzystamy propozycję E. Gruszczyk- Kolczyńskiej, która pozwoli nam na obiektywną i rzetelną ocenę kompetencji dziecka w zakresie aktywności ruchowej.
Dojrzałość społeczna :
Kompetencje wysokie
Wykonuje polecenia zaraz po ich usłyszeniu, nie potrzebuje podpowiadania ani pomocy , uwzględnia też inne dzieci i chętnie im pomaga.
Kompetencje przeciętne
Trzeba powtórzyć co ma zrobić , niekiedy podpowiedzieć co ma zrobić, umyka mu to, że inne dzieci sobie z tym nie radzą, bo jest zaabsorbowane sobą
Kompetencje niskie
Mimo powtórzenia polecenia, nie potrafi wykonać, dlatego złożoną czynność trzeba podzielić na proste aktywności i pomagać mu, źle reaguje na inne dzieci , bo stanowią one przeszkodę
Sprawność ruchowa:
Kompetencje wysokie
Sprawnie , pewnie i szybko wykonuje zadania ruchowe, nie wymaga ani wsparcia, ani dodatkowej zachęty, czerpie radość z dobrze wykonanego zadania ruchowego.
Kompetencje przeciętne
Wykonuje zadania ruchowe poprawnie, ale z widocznym wysiłkiem, wymaga niewielkiego wsparcia i dodatkowej zachęty.
Kompetencje niskie
Zadania wykonuje z trudem, nauczyciel pomaga mu krok po kroku.
Udział i współpraca w zespole
Kompetencje wysokie
Z radością podejmuje i uczestniczy w takich zajęciach.
Kompetencje przeciętne
Nie wykazuje entuzjazmu do wspólnych zabaw ruchowych , ale też nie broni się przed nimi.
Kompetencje niskie
Niechętnie uczestniczy w zajęciach , wyraża obawę, że coś mu się stanie.
Właściwa realizacja treści programu powinna w przyszłości umożliwić wytworzenie się właściwych kompetencji u dzieci, ułatwiając im funkcjonowanie w życiu, dbałość
o własne zdrowie i jego rozwój oraz uczestnictwo w różnorodnych formach aktywności ruchowej.
Bibliografia
Bayer K, Wacławski A., Areobik – muzyka ćwiczenia dla dzieci. Cz.2, Akord, Poznań 2006
Bielski J., Metodyka wychowania fizycznego i zdrowotnego, Kraków 2005.
Gniewkowski W., Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów – nie znana w naszym kraju metoda twórcza wychowania fizycznego, w: Wychowanie w Przedszkolu. – 1988, nr 1, s.16-28.
Gniewkowski W., Gimnastyka twórcza R. Labana w: Wychowanie w Przedszkolu. – 1985, nr 5, Gniewkowski W., Metodyka gimnastyki twórczej R. Labana : przykładowe zajęcia obowiązkowe wychowania fizycznego z 5-6 latkami w: Wychowanie w Przedszkolu. – 1984, nr 7-8
Gniewkowski W., Wlaźnik K., „Wychowanie fizyczne”, WSiP, Warszawa 1985r.
Gniewkowski W., Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne, Warszawa : WSiP, 1990
Jałowic A., Podręcznik gier i zabaw na świeżym powietrzu, Kielce 2003.
K.W.Vopel, Witajcie nogi, gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat, cz.1, Kielce 1999
Moliere S., „Metodyka wychowania fizycznego w przedszkolu”, PZWS, Warszawa 1972r.
Nowakowska K., Metoda gimnastyki twórczej C. Orffa z elementami metody R. Labana w:Wychowanie w Przedszkolu. – 1984, nr 7-8
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001. Demel M.,
Owczarek S., Gimnastyka w przedszkolu, Warszawa 2001
Pedagogika, red. B. Milerski, B. Śliwerski, Warszawa 2000.
Sherborne W. [1999]: Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, Warszawa
Śliż M., Aktywizacja ruchowa dzieci według metody Kniessów w: Wychowanie w Przedszkolu. – 1988, nr 5
Hannaford C., Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy kinezjologii edukacyjnej. 1998r
